Hoe communiceer je als gemeente het best met oudere inwoners?
Het idee dat je burgers enkel bereikt met een gemeentelijk infoblad en enkele infoborden langs de kant van de weg, is anno 2021 definitief verleden tijd. Tegenwoordig schakelen gemeenten graag een online versnelling hoger. Daarbij heeft ieder lokaal bestuur haar eigen blinde communicatievlekken. Maar hoe komen die tot uiting als het gaat over oudere inwoners? Connecter Gella woonde het najaarscongres van Kortom bij en wat blijkt: ongeveer 80 procent van de Vlaamse 60-plussers is een internetgebruiker.
Als er één communicatietak is die op elk moment volledig inclusief moet zijn, dan is het wel overheidscommunicatie. Al blijkt het zoeken naar acties en kanalen om echt iedereen te bereiken vaak een heuse calvarietocht. Om meer inzicht te krijgen op gemeentelijk niveau, volgde adviseur Gella tijdens het najaarscongres van Kortom de online sessie van Eric Goubin over bereik en waardering van lokale communicatie. Hierin werden enkele tendenzen van de afgelopen vijf jaar beschreven, gebaseerd op resultaten uit de stedelijke en gemeentelijke communicatiemonitor (d.i. een bevolkingsonderzoek).
Inwoners en hun mediagebruik
Eerst het goede nieuws: internetgebruik is diep doorgedrongen tot in alle leeftijdslagen. Ook oudere inwoners vinden steeds beter hun gemeentelijke informatie via online kanalen. Dat zien we bijvoorbeeld in de gemeente Arendonk: maar liefst 98% van de inwoners tussen 61 en 70 jaar is een internetgebruiker. Tussen 71 en 80 jaar is dat ook nog altijd 82%, maar bij 80-plussers zakt het percentage tot 60%. Toch kunnen we uit die cijfers besluiten dat oudere inwoners allerminst digibeten zijn. Dat is iets wat lokale overheden uiteraard ook in overweging nemen: het vooroordeel dat senioren enkel te bereiken zijn via het gemeentelijk infoblad kan meteen in de papierbak. Maar, en daar komt de aap uit de mouw, een hoog internetgebruik betekent niet automatisch dat ouderen ook effectief hun weg vinden in het digitale arsenaal aan mogelijkheden. Het aandeel dat wel al een ticket kon bemachtigen voor de online trein, verplaatst zich het vaakst in de Facebook- en WhatsAppwagon. Daarbij zit vooral die laatste in de lift, met bijvoorbeeld in de gemeente Merelbeke zelfs 83% in de leeftijdscategorie van 61 tot 70 jaar (ter vergelijking: Facebook zit daar op 80%).
En wat met het goeie ouwe offline mediagebruik? Wel, 9 op de 10 inwoners hebben een vast lokaal medium dat ze raadplegen voor lokaal nieuws. Denk dan aan regionale krantenedities en televisie, maar ook lokale huis-aan-huisbladen. Dus: als gemeentelijk communicatieambtenaar ben je best niet blind voor de kracht van offline media.
Omnimedialiteit voor gemeentelijke communicatie
Bij de gemeentelijke communicatiekanalen doen vooral de afvalkalender, het gemeentelijk infoblad, het onthaal op het gemeentehuis zelf en de gemeentelijke website het algemeen genomen erg goed. Die trend zien we overigens ook terugkomen in onze eigen samenwerking met Limburg.net, de afvalintercommunale voor Limburg en Diest. Ook daar is de afvalkalender voor 8 op de 10 inwoners het meest gebruikte informatiekanaal als ze iets willen weten over bijvoorbeeld afvalophalingen, sorteerinfo of tips voor minder afval. Voor andere kanalen zoals de digitale nieuwsbrief en infoborden zijn er grote onderlinge verschillen tussen de verschillende Vlaamse gemeenten. Reden hiervoor? Burgers – van alle leeftijden – zijn niet enkel digitaler, maar vooral omnimedialer geworden.
Communicatie over communicatie
Om in hun informatiebehoeften te voorzien doen mensen dus beroep op verschillende soorten media. Maar zijn burgers op de hoogte van de diverse gemeentelijke communicatiekanalen? Zet daarom eens in op communicatie over communicatie: waar is welke informatie terug te vinden? Of sla in offline communicatiekanalen al eens vaker de brug naar digitale kanalen. Begeleid oudere inwoners in die omslag van offline naar online. Neem hun angst weg, ontwikkel initiatieven om hen nog mediawijzer te maken en probeer vertrouwen te creëren in het constant verschuivende digitale landschap. En ga daarbij voor het laaghangend fruit: focus in de eerste plaats op de oudere bevolkingslaag die al internet gebruikt. Plant terwijl de zaadjes voor de andere groep die nog geen internet heeft en breid zo stelselmatig uit.
Bron: lezing ‘Bereik en waardering van lokale communicatie’ van Eric Goubin tijdens najaarscongres Kortom.
