Communicatie- en participatiestrategie voor het eerste warmtenet in Venlo

Vraag

De gemeente Venlo is al in 2020 aan de slag gegaan met het informeren van wijkbewoners in Hagerhof-Oost over de plannen voor een warmtenet. Een warmtenet is een netwerk van leidingen onder de grond waar warm water doorheen stroomt. Het water wordt verwarmd door de warmte van het Maaswater en een centrale warmtepomp. Toen we in 2023 de vraag kregen om bewoners te betrekken, was er dus al een en ander gebeurd in de wijk. In de zomer van 2023 werd de scope van de opdracht uitgebreid naar drie aangrenzende wijken: Hagerhof-West, Sinselveld en Krekelveld. De vraag van de gemeente aan Connect was om bewoners effectief en samenhangend te informeren over de aanleg van het warmtenet en daarnaast te laten participeren in de keuze voor een warmtebedrijf. Rekening houdend met de eerder uitgevoerde communicatie- en participatieactiviteiten. 

Aanpak

We startten met een goede analyse van de wijk(en). Met wie hebben we te maken? Wat weten bewoners al en hoe spelen we in op hun behoeften? We begonnen met research naar succesfactoren van communicatieplannen op andere locaties, een locatiebezoek, interviews en een werksessie met de betrokken ambtenaren en de woningcorporatie om meer grip te krijgen. We koppelden vervolgens bestaande data uit een marktsegmentatiemodel aan onze inzichten. De onderzoeksdata leerden ons dat veel mensen in de wijken relatief positief staan tegenover de energietransitie. Na de analyse concludeerden we dat het enerzijds een uitdaging is om bewoners mee te laten denken over het warmtenet. Het voelt voor velen als een ‘ver-van-hun-bed-show’. Anderzijds is het van groot belang om bewoners op een gelijk kennisniveau te krijgen over het toekomstige warmtenet. En duidelijk en transparant te communiceren. 

We stelden op één A3 een overzichtelijke communicatie- en participatiestrategie op. Uitgangspunt was om de bewoners die zich positief uitspreken over het warmtenet te faciliteren en juist hen te laten participeren. Een meedenkteam van bewoners werd nauw betrokken bij de opgave. En de omgevingsmanager werd de centrale spil waar elke bewoner terecht kan. Om momentum en een gevoel van urgentie te creëren in een langdurig proces adviseerden we om de acties en activiteiten over het warmtenet te centreren in één maand per jaar: De Warmste Maand. We leverden naast de communicatie- en participatiestrategie ook een bijlagenboek met de volledige analyse, een kalender voor concrete acties in de wijken en een evaluatiestrategie op.

Resultaat

Het duurt nog een aantal jaar totdat bewoners daadwerkelijk kunnen aansluiten op het warmtenet. Des te belangrijker dus om hen al goed te informeren over wat er staat te gebeuren. We namen een brede mix aan middelen, zowel online als offline, op in het plan om verschillende doelgroepen in de wijken aan te spreken. Zo werkten we voor De Warmste Maand o.a. een scheurkalender met alle activiteiten uit, organiseerden we informatiebijeenkomsten, verdeelden we raamposters, verstuurden we een kwartaalnieuwsbrief en voor de allerkleinsten hielden we een kleurplaatwedstrijd.

Als onderdeel van de evaluatiestrategie stuurden we na afloop van de maand een vragenlijst uit om reacties van bewoners op te halen. Die evaluatie was tweeledig: we wilden graag weten wat ze vonden van de informatievoorziening tijdens De Warmste Maand. Maar ook of ze met de informatie die ze op dat moment hadden, bereid zouden zijn om aan te sluiten op het warmtenet. Van de ruim 160 respondenten gaf 62% aan (waarschijnlijk) wel aan te willen sluiten op het warmtenet. Respondenten gaven aan dat onderwerpen als ‘kosten’, ‘werking van het warmtenet’ en het feit dat er ‘geen gas meer nodig is’ de belangrijkste redenen zijn in hun keuze om wel of niet aan te sluiten. Met deze informatie adviseert Connect de gemeente Venlo verder over de keuzes voor communicatie en participatie in het project.  

Facts & Figures

• Nederland wil in 2050 volledig aardgasvrij zijn volgens de ambities uit het Klimaatakkoord. Als tussenstap moet in 2030 de uitstoot van broeikassen met 55% gereduceerd zijn.

• In Hagerhof-Oost, Hagerhof-West, Sinselveld en Krekelveld wonen in totaal circa 3.000 huishoudens. Hoe meer huishoudens aansluiten op het warmtenet, hoe lager de kosten.

• Zo’n 250 bewoners bezochten de informatieavonden in De Warmste Maand. En ruim 160 bewoners vulden de vragenlijst na afloop van de maand in, waarvan de resultaten veel waardevolle inzichten opleverden.

• Een ruime meerderheid (64%) van de respondenten, voornamelijk bestaande uit bewoners van Hagerhof-Oost en -West, liet via de vragenlijst weten op de hoogte te zijn van de komst van een warmtenet.

• En 62% van de respondenten gaf in de vragenlijst aan ‘(waarschijnlijk) wel’ aan te willen sluiten op het warmtenet, met de informatie die ze op dit moment hebben.